Các thuốc vitamin - dùng nhiều cũng có hại

Phổ biến nhất vẫn là các dạng thuốc viên nang mềm (capsule) mà dân ta quen gọi là viên nhộng. Sự tiện lợi của loại thuốc này đã làm xuất hiện xu hướng lạm dụng như là một loại thuốc bổ, dùng nhiều càng tốt. Đây chính là sai lầm nguy hiểm vì đã có nhiều trường hợp bị tai biến do tự ý sử dụng các viên vitamin phối hợp không theo hướng dẫn của thầy thuốc.

Trước hết cần biết rằng vitamin là những chất hữu cơ mà cơ thể con người chỉ cần với số lượng rất nhỏ vào các chu trình chuyển hóa khác nhau. Đa số các vitamin được bổ sung vào cơ thể qua khẩu phần ăn hằng ngày. Cơ thể con người không tổng hợp được vitamin hoặc chỉ tổng hợp được một lượng rất nhỏ không đủ cho nhu cầu của sự phát triển. Người ta chia các vitamin thành hai nhóm chính: loại tan trong nước như vitamin nhóm B, nhóm C và loại tan trong dầu như vitamin nhóm A, D, E. 

Các vitamin nói chung có nhiều trong rau xanh, các loại quả tươi, hạt ngũ cốc chưa xay, trong men bia, gan cá... Vì vậy nếu ta ăn uống hợp lý với chế độ dinh dưỡng cân bằng có nhiều hoa quả tươi, rau xanh và thực phẩm đủ chất thì không cần bổ sung vitamin bằng thuốc. Việc bổ sung vitamin chỉ cần thiết đối với một số trường hợp bệnh lý hoặc các trường hợp đặc biệt như người ốm dài ngày, dùng nhiều kháng sinh, người ăn kiêng, người già ăn thiếu calo... Tuy nhiên liều lượng sử dụng phải tuân theo chỉ định của thầy thuốc. Phụ nữ có thai hoặc nuôi con bú cần bổ sung acid folic, canxi, sắt. Không nên tự ý sử dụng bất cứ một loại vitamin nào khi chưa có chỉ định của thầy thuốc. Bởi vì cũng như các loại thuốc khác, vitamin có một số tác dụng không mong muốn mà khi dùng quá nhiều sẽ gây hại cho cơ thể.

Hiện nay, nhiều người lạm dụng các loại viên phối hợp nhiều vitamin vì ngộ nhận rằng đó là thuốc bổ, dùng nhiều cho khỏe. Một số trường hợp uống viên C sủi liên tục vì nghĩ rằng đó là một loại thuốc bổ giải khát, có dùng nhiều cũng không sao. Dùng liều cao, kéo dài liên tục các vitamin tan trong nước ít nguy hiểm vì chúng không tích lũy và có thể thải trừ nhanh qua nước tiểu. Tuy nhiên không vì thế mà dùng nhiều bởi có vitamin vẫn tích lũy gây hại cho cơ thể. Ví dụ như vitamin C ít tích lũy trong cơ thể nhưng nếu dùng liều cao và kéo dài có thể tạo ra sỏi thận oxalat hoặc urat (do bản chất của vitamin C là một acid ascorbic vào cơ thể chuyển hóa thành acid oxalic). Thậm chí dùng vitamin C nhiều có thể giảm độ bền của hồng cầu và gây ra bệnh gút do thải nhiều urat.

Các vitamin dùng liều cao kéo dài đều có thể gây ra các triệu chứng có hại cho cơ thể. Vitamin A dùng thừa gây chán ăn, buồn nôn, sung huyết dưới da và niêm mạc; dùng thừa vitamin D làm tăng canxi máu gây mệt mỏi, chán ăn, tiêu chảy; vitamin PP gây ngứa, buồn nôn, rối loạn tiêu hóa... Một số vitamin cũng có thể gây dị ứng hoặc sốc phản vệ, thậm chí rất nặng có thể tử vong nếu không cấp cứu kịp thời như vitamin B1, vitamin C.

Sử dụng các thuốc phối hợp vitamin theo đúng liều lượng được chỉ định và chỉ dùng khi thật sự cần thiết. Đừng bao giờ tưởng rằng vitamin là thuốc bổ rồi lạm dụng các loại thuốc này với mục đích tăng cường sức khỏe mà có khi tiền mất tật mang. Các bà mẹ khi cho con uống các loại viên nang mềm chứa nhiều loại vitamin phối hợp hoặc các dạng viên sủi bọt chứa vitamin cần thận trọng và nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng thuốc.

Trên thị trường thuốc hiện nay có nhiều biệt dược là thuốc phối hợp nhiều vitamin và khoáng chất. Các thuốc này có nhiều dạng bào chế như viên bao, viên nang mềm, viên sủi bọt, sirô, thuốc tiêm, dịch truyền... 
(Theo VNDOC 's Blog Sưu Tầm)